Hallo allemaal,
Ik heb me zojuist geregistreerd op dit forum. Ik zou graag informatie met jullie willen delen voor wat betreft de herkomst van de 'houtjes-touwtjes-jas' of 'duffelse jas'. Ongeveer drie jaar geleden kocht ik een camel kleurige Gloverall duffel. Ik dacht een echte warme jas te hebben gekocht, maar toen het kouder werd en begon te vriezen viel dat eigenlijk tegen.
Op de een of ander manier kwam ik er achter dat de duffelse jassen zoals die nu in het straatbeeld nog te zien zijn te herleiden zijn tot de koudweerkleding zoals die tot in de jaren 60 van de vorige eeuw door de Royal Navy werd gebruikt. De originele duffeljas heeft dus een militaire oorsprong.
Op de foto bovenaan deze pagina zie je David Stirling gehuld in een Duffelcoat van de Engelse marine. Stirling is de grondlegger van de latere Special Air Service (SAS), een commandoeenheid waarvan een specifiek onderdeel (G - squadron) bekendheid verwierf als antiterreur eenheid (met name tijdens de inzet bij de bezetting van de Iraanse ambassade in londen begin jaren 80). Daarvσσr richtte Stirling de Long Range Desert Group op (voorloper van de SAS) die commando opdrachten uitvoerde tijdens de woestijn oorlog in Noord Afrika. Hier heeft de foto betrekking op.
Het feit dat de temperatuur in de woestijn s' nachts tot ver onder het vriespunt daalt, vormde voor Stirling wellicht de reden om een Duffelcoat te 'organiseren'. Duffel (ik laat hier even in het midden waar de benaming exact vandaan komt) is een dikke wollen stof die 'gevilt' is. Dat wil zeggen dat het doek na het weven werd gekookt. Door het krimpen wordt de dikke stof nagenoeg wind en water ondoorlatend (maar ook zwaarder). Daarna wordt de stof gekamd waardoor het oppervlak pluizig wordt.
Deze vorm van koudweerkleding verschijnt al voor de Eerste Wereldoorlog aan boord van Britse oorlogsschepen. Tijdens WO I droeg dekpersoneel bijvoorbeeld een broek en anorak gemaakt van duffelstof (vilt). De overjas die Striling draagt is een 'pattern 1' duffeljas. Kenmerken hiervan zijn de drie houten sluitingen en de keelklep. Dit model wordt begin jaren 40 opgevolgd door de 'pattern 2' jas. Deze heeft geen keelklep meer maar wordt volledig tot aan de kin afgesloten met vier houten sluitingen. In de film 'The Cruel Sea' naar het boek van Montsarrat, kan je zien hoe deze jassen werden gedragen. De jassen werden aan boord van oorlogschepen als leenkleding verstrekt. Er waren er altijd voldoende om een wacht mee uit te rusten. Vandaar dat deze jassen ook wel wachtjassen werden genoemd. De jassen vormden onderdeel van de scheepsuitrusting en werden dus niet 'op de man' verstrekt'. Wιl was het zo dat de hoeveelheid jassen aan boord werd bepaald door het inzetgebied van de schepen. In principe was de verdeelratio 1 : 2, maar op schepen bijvoorbeeld opererend binnen de Engelse (kust)wateren of fungerend als convooiescorte op de Atlantische Oceaan was de ratio 1 : 1.
Het laatse model jas is tot in de jaren 60 geproduceerd. In principe altijd in een licht bruine kleur. Na WO II waren de jassen ook verkrijgbaar zonder de capouchon. Naarmate schepen (onder andere als gevolg van ontwikkelingen op gebied van wapentechnologie en detectieapperatuur) minder open opstellingen kregen en er tegelijkertijd lichtere synthetische kleding verscheen, verdween de duffelcoat geleidelijk van het toneel. Overschotten vonden hun weg naar het grote publiek. Met name in de jaren 70 waren deze jassen populair.
Originele marine duffels zijn tegenwoordig zeldzaam. Je kan ze nog regelmatig (weliswaar gebruikt) op Ebay aantreffen (Zoekopdracht: 'Royal Navy Duffel/Duffle Coat). De stijlelementen van deze jas tref je echter nog steeds aan.
Mijn Gloverall duffel van drie jaar geleden heb ik inmiddels verpatst. Geloof me een originele Royal Navy Duffel Coat is met absoluut niets te vergelijken. Het is me gelukt om drie originele totaal ongebruikte exemplaren op de kop te tikken. Een als toevalstreffer via internet en twee via veel zoeken in een legerdump in de Betuwe. Totale kosten: net boven de 300 euro. Drie supergave onverslijtbare jassen!
Maar: hoe voelt dat nou? De Gloverall duffel weeg ongeveer 1,5 Kg en lijkt optisch op de pattern 1 jas ( Gloverall heeft na WO II RN duffeljassen tweede hands verkocht). Ik bezit 3 pattern 2 jassen (van verschillende fabrikanten). Ze werden slechts in een aantal maten gemaakt. Het is de bedoeling dat je zo'n jas draagt bovenop een hele laag andere kleding (laagjes pricipe). Als je hem draagt is het alsof je een soort tent om hebt hangen. Zeker niet modieus! Maar dan het gewicht. Dat is echt wennen. De RN duffel weegt maar liefs 4 Kg. Je hebt dus een tentzeil om wat aanvoelt als een aantal houtenplanken. Niet comfortabel maar wel functioneel. De jas sluit tot aan de kin af er komt niets (water, wind, kou) naar binnen. Met de juiste onderkleding kan je probleemloos bij - 20 buitenrondlopen terwijl je het superbehaaglijke gevoel hebt een soort harnas te dragen wat bijna rechtop in de hoek blijft staan. Zal proberen om wat foto's van de jassen op het forum te zetten.
Hopelijk was deze info nuttig.
Groet
Lohengrin