Post hier je verhalen over je bezoeken aan werkplaatsen in binnen-en buitenland.
Ik heb tot nu toe bezocht:
- John Lobb, Londen. Foto's hieronder
- Mischa Bergshoeff, Gouda.: Foto's hieronder
- Vass, Budapest. Geen foto's helaas
Ik hoop binnenkort ook bij Danny op visite te mogen.... (en foto's te maken..)
Hier een stukje over mijn schoenenpassie dat ik voor ons bedrijfsintranet geschreven heb (1 jaar geleden ondertussen - inmiddels opteer ik wel voor Italiaans). Dit stuk was gelardeerd met vele foto's over o.a. mijn bezoek aan John Lobb.....
Randgenaaide schoenen
Het zal wel door mijn ouders gekomen zijn. Omdat ik als kind een afwijking aan mijn enkels had, moest ik altijd tamelijk kostbare speciaal gemaakte schoenen dragen (waar ik steevast binnen een jaar uitgroeide). Ik had dus vroeger maar één paar schoenen. "Als je later groot bent, koop je maar net zoveel schoenen als je zelf wilt", hoor ik mijn ouders nog zeggen als ik er een keer een paar bij wilde. Die afwijking aan mij enkels heb ik nog steeds, evenals een inmiddels groot aantal schoenen.
Ik verzamel schoenen, maar niet zomaar. Alleen randgenaaide schoenen. Andere benamingen zijn welted, Goodyear welted of McCay-gemaakte schoenen. Klassiek gemaakte schoenen dus. En dan alleen schoenen die mij passen én die ik mooi vind. Dit zijn vaak klassieke Britse of Amerikaanse schoenen, van Italiaanse ben ik (tot nu toe) meestal minder gecharmeerd.
Wat mij verreweg het meeste aanspreekt in dit soort schoenen is de liefde, de toewijding en het vakmanschap waarmee ze gemaakt worden. Dit gebeurt nog altijd met heel veel ambachtelijk handwerk - een typische randgenaaide schoen ondergaat zo'n 230 aparte stappen voordat hij verkocht kan worden. Ik beschouw dit soort schoenen dan ook minstens evenveel als draagbare kunst als als gebruiksvoorwerp.
Technisch uitstapje - randnaaien
Bij randgenaaide schoenen wordt de schoen opgebouwd vanaf de binnenzool (waar je voet op rust). Het bovenleer (of overleer, het leer dat over je voeten heen zit) wordt op de leest gespannen en met een leren strook (de rand, the welt) waaraan later de loopzool wordt bevestigd aan de onderkant van de binnenzool genaaid.
Deze constructie is al eeuwenoud, maar omstreeks 1885 ontwikkelde Charles GoodYear er een naaimachine voor (vandaar de naam Goodyear-welted). Het vlak tussen de binnenzool, de genaaide rand en de latere loopzool wordt opgevuld met gemalen kurk (balplak), waarin de voet z'n eigen voetbed vormt.
In het universum van de randgenaaide schoenen zijn een aantal merken wereldberoemd. In Nederland heb je o.a. Greve, Van Bommel en Van Lier. Engeland is traditioneel het mekka van de klassieke schoenenliefhebber, met fabikanten zoals Church's, Cheaney, Crockett&Jones, Tricker's en Edward Green. In de VS heb je bv. Allen Edmonds en Alden. Italië kent ook vele beroemdheden. Daarnaast heb je natuurlijk nog talloze kleinere en minder bekende (maar daarom niet minder fraaie) merken.
Ik probeer van al deze merken enkele schoenen en modellen op de kop te tikken. Soms koop ik ze nieuw, maar tegenwoordig ook vaak tweedehands via Ebay (hier kun je regelmatig voor absolute spotprijzen de meest fantastische schoenen vinden - soms ook zeldzame vintage modellen van fabrikanten van weleer). Voordeel van tweedehandse schoenen is dat ze vaak al mooi gepatineerd zijn en dat je ze niet meer hoeft in te lopen (een vaak langdurig en pijnlijk proces).
Maatwerk
Een stadium van gekte dat ik nog niet bereikt heb is de aanschaf van een paar maatschoenen. Dit is een wereld op zich. Je spreekt hier dan ook niet van schoenfabrieken, maar van werkplaatsen. In Nederland heb je nog een handje vol maatschoenmakers (o.a. Bergshoeff in Gouda, Zierikzee in Leiden), in Budapest heb je Vass, Berluti in Parijs, maar er is er één die qua faam met kop en schouders boven de rest uitsteekt: John Lobb in Londen ("het hoogst haalbare op schoenengebied"). Voor een paar bespoke hand-cut, hand-stitched and hand-built shoes op maat (vanaf 2000 EUR...).
Omdat ik voor mijn werk zo af en toe op reis ga en deze zomer daardoor in Londen was, lag een bezoek aan de werkplaats van John Lobb voor de hand (zonder creditcard!). Enigzins geïntimideerd door het sjieke imago van deze winkel/werkplaats (tevens, zo bleek, schoenmuseum) stapte ik naar binnen, met de vraag of ik eens rond mocht kijken en wat foto's maken. Een complete rondleiding met uitleg was het (onverwacht gastvrije) antwoord (zie foto's rechts). Een absoluut hoogtepunt voor mij! Vooral de leestenkelder (het ultieme Mekka voor elke liefhebber) was indrukwekkend, hier liggen de leesten van Churchill, Koniningin Victoria, Andy Warhol, naast, wie weet, ooit toch ook, die van mij?
