Uit het FD van vandaag.
De laatste échte kleermaker heeft allang draad en naald neergelegd. Toch duiken steeds meer luxe modezaakjes op, die maathemden verkopen. In elke gewenste kleur en met of zonder Napolitaans manchet.Een koning, een premier, een president in hemdsmouwen aan het diner? Ondenkbaar. Heel wat heren verontschuldigen zich nog steeds bij de dames als ze aan tafel hun jasje uitdoen. Waar komt die schroom vandaan om zich zó bloot te geven? Omdat het overhemd van oorsprong een ónderhemd was, dat nauwelijks het daglicht zag. Later droeg een gentleman uitsluitend een wit overhemd. Mannen met gekleurde overhemden camoufleerden er hun vuil en vlekken maar mee.
Tegenwoordig maakt de man in zijn overhemd graag een statement. De das verliest terrein. De stevige boord staat fier en krachtig open. Hij toont wie hij is, wat hij kan, wat hij wil. In zijn overhemd treedt hij de wereld tegemoet zoals hij gezien wil worden. Als individu. Klaar om de zaken stevig ter hand te nemen. Helemaal als hij zich gehuld weet in een écht maathemd.
Het nieuwe front van de man. ‘Als zo’n man ’s ochtends voor de spiegel staat, weet hij dat hij al 1-0 voor staat’, constateert Roger Pullens van mannenmodezaak Sartoria in Naarden Vesting.
Het maathemd is terug. Legde de laatste echte kleermaker lang geleden draad en naald neer in Nederland, opeens duiken her en der zaakjes op die maathemden aan de man brengen. ‘Dressed 2 kill’, doopte Peter van Daalen zijn winkel, die moet uitgroeien tot een kleine keten. ‘Maatwerk met een personal touch, verrukkelijke overhemdjes. Mensen willen weer kiezen.’
Personal touch
‘Het heeft allemaal te maken met de trend naar individualisering. Of eigenlijk met de massacustomisatie waarbij een massaproduct gepersonaliseerd wordt’, zegt Kasper Zweerman, oprichter van modezaak Pakkend. ‘Kijk naar auto’s van hetzelfde type die je in eindeloos veel configuraties kunt bestellen. Of gepersonifieerde mobiele telefoons’.
Het overhemd is het basiskledingstuk van de man, en na het maatpak is dan nu ook het maatoverhemd bezig met een opmars. Maar wat is maatwerk? Lang niet elk ‘maatoverhemd’ is ‘tailor made’ en zeker niet ‘hand made’. Dus met de hand gemaakt na tientallen metingen en op basis van een geknipt, persoonlijk patroon. Veel pakken en hemden van wat onder de noemer ‘maatwerk’ wordt verkocht, komen uit fabrieken of geautomatiseerde mega-ateliers.
Hoe maatwerk ook wordt geïnterpreteerd, er is keuze uit een duizelingwekkende hoeveelheid stoffen, kleuren en patronen, uit tientallen vormen boorden, manchetten en knoopjes. Wilt u Napolitaanse manchetten? Wilt u een wing collar? Wilt u een driedubbele boord in drie verschillende kleuren? Op elk knoopsgat een andere kleur stiksel? Wel of geen borstzak en waar komen de initialen? Draagt u een horloge, dan krijgt u een breder manchet. Alles is mogelijk bij maatwerk.
In Engeland ligt de basis voor ‘bespoke’ (spreek uit bis-pook), écht maatwerk, in Saville Row in Londen en voor overhemden in Jermyn Street. Terwijl Napels nog steeds de faam geniet van het echte ‘camicia dal taglio sartoriale’.
In Nederland zijn maathemden op wat uitzonderingen na, vaker ‘made-to-measure’ ofwel semimaatwerk, wat betekent dat iemand in een mega-atelier in het buitenland wat knoppen instelt van machines die het gewenste patroon fabriceren.
Niet bij F.G. van den Heuvel-Late Vogels Herenmode in Den Haag, de enige zaak in Nederland die nog over een eigen atelier beschikt, waar een coupeur de hemden met de hand naait op basis van een uniek patroon. ‘Een nieuwe klant nemen we eerst de maat op en dan knipt onze coupeur de patronen’, vertelt Frans van de Heuvel in het chique zaakje op het Haagse Toernooiveld, dat al 125 jaar bestaat. Zijn coupeur knipt op basis van de patronen de stof en naait een proefhemd, waarmee de nieuwe klant na enkele keren dragen en wassen terugkeert om te beoordelen of het nog steeds perfect past. Dan pas wordt het echte hemd, en desgewenst meerdere exemplaren, genaaid. De prijs begint bij 165 euro, afhankelijk van de gekozen stof. ‘Een paar jaar geleden kozen mannen vaak opvallende strepen en grote ruiten. Tegenwoordig is het wat minder brutaal’, vertelt Van den Heuvel. ‘Aan oversized hebben we nooit meegedaan.’
Ronde naden
‘De trend is naar aangesloten, maar niet zo strak als je bij Italianen ziet’, vertelt Roel Wolbrink, die het tienjarig jubileum viert van zijn New Tailor. Ook hij ziet de vraag naar maathemden sterk toenemen. ‘Mannen willen graag iets specifieks bestellen en daarop wachten. Bovendien is een maathemd nauwelijks duurder dan een goed confectiehemd. Wij meten alle maten met de hand op en kijken ook goed naar de lichaamshouding.’
New Tailor maakt gebruik van een atelier in Duitsland voor zijn maathemden. ‘Ik ken geen atelier waar met machines mooiere hemden worden gemaakt’, verzekert Wolbrink. ‘Met fijne Engelse ronde naden en altijd met een zadel, het gestikte driehoekje tussen voor-en achterpand, en met parelmoeren knoopjes die op stift zijn vastgezet.’ De prijzen van een maathemd bij New Tailor variëren van 120 tot 225 euro.
Twintigers Menco Nieuwenhuis en Alexander van Nimwegen reisden naast hun studie rond als ‘travelling shirtmaker’. De zaken liepen zo goed, dat ze onlangs hun eerste modezaak openden. ‘Heerlijk by Nieuwenhuis Van Nimwegen’ in het centrum van Den Haag. ‘We hebben daarnaast nog zo’n twintig studenten als travelling shirtmaker op franchisebasis voor ons werken’, zegt Nieuwenhuis.
Maathemden
- La Chemiserie Traditionnelle o.a. Breda, Rotterdam
www.mijnoverhemd.nl. - Dressed2Kill, Amsterdam en Naarden
www.dressed2kill.nl. - F.G. van den Heuvel-Late Vogels Hoge Nieuwstraat 36, Den Haag (070-3460887). - Heerlijk by Nieuwenhuis Van Nimwegen, Den Haag,
www.heerlijkbynvn.nl. - New Tailor, Amsterdam en Utrecht
www.newtailor.nl. - Pakkend, Amsterdam en Eindhoven
www.pakkend.nl. - Sartoria, Naarden Vesting
www.sartoria.nl. - Vittorio Marchesi, Zijlstraat 65 Haarlem (023-5312068) en Magna Plaza Amsterdam (020-3304294).
Menco Nieuwenhuis en Alexander van Nimwegen van Heerlijk in Den Haag
Veel keuze aan stoffen en kleuren bij maatwerk
FOTO’S: ROGER DOHMEN
Wat is hun stijl? ‘Wij zijn jong, maar verkopen een klassiek product. Klassiek met een dandyeske twist. Zeg maar halverwege Engeland en Italië.’ Onder hun Green Label verkopen ze machinaal gemaakte maathemden. Die worden gemaakt bij een groot atelier bij Bordeaux. Ze leveren ook met de hand gemaakte hemden, hun Black Label, waarvoor ze met een atelier in Napels werken. De prijzen variëren van 85 tot 165 euro.
Van Nimwegen en Nieuwenhuis studeren nog, maar zijn inmiddels aardig thuis in de wereld van draad en naald, van stoffenwevers en ateliers. Ze weten inmiddels ook dat de term ‘hand made’ vaak misbruikt wordt, net als de belofte ‘Made in Italy’. Echt handwerk herken je aan een minder regelmatige steek. Machines kunnen meer steken per centimeter maken, waardoor handwerk per definitie minder sterk is dan machinaal. De kwaliteit van de stof wordt bepaald door de dikte en het gewicht van de katoendraad en het aantal draden per vierkante centimeter. Hoe hoger de kwaliteit van een stof, (in jargon bijvoorbeeld 160/160), hoe groter het aantal draden per vierkante centimeter (of in dit geval inch).
Dankzij de travelling tailors doen ze direct ook kennis van de markt elders in het land op. Zo kunnen ze beslissen waar behoefte zou kunnen bestaan aan een volgende vaste vestiging. ‘Uiteindelijk willen we naar meer winkels. Om te beginnen in Amsterdam. Onze ambities zijn groot. Tot nu toe hebben we alles zelf gefinancierd. Geen stille vennoot, geen rijke papa’s of vrienden.’
Anders is de situatie bij La Chemiserie Traditionnelle (LCT), een Nederlandse keten in maathemden die onlangs een maatje groeide met de opening van de vierde vestiging in Amsterdam. LCT mikt op twintig vestigingen. De formule is op gezet door Floris Geeris, zoon van een succesvol vastgoedontwikkelaar. Vriend Hendrik van den Hombergh, groot in staal, beton en energie, participeert.
LCT geeft klanten een pashemd en stuurt maten, gekozen stof, soort boord en manchetten naar een mega-atelier in Spanje, dat de gegevens invoert in een machine en het ‘maathemd’ fabriceert.
Dertigers Kasper Zweerman en Chris van Luxemburg kregen als verkopers van buitenreclame een beetje genoeg van hun saaie beroepstenue — pak, overhemd, das — en besloten een eigen modezaak op te zetten. ‘We zochten naar iets wat met liefde gemaakt is, wat je ook met liefde draagt.’ Pakkend heet hun zaak, met vestigingen in Amsterdam en Eindhoven, die maatpakken en -hemden levert. Pakkend laat de maathemden (vanaf 119 euro) maken in Estland en Tunesië.
Edward Stutterheim en zijn vrouw Merel ruilden de import van Italiaanse meubels om voor die van het Italiaanse hemdenmerk Vittorio Marchesi. Extreme kleuren, extreme boorden, extreme stiksels. Stutterheim voert het merk exclusief voor Nederland. ‘Trends? Daar doen wij niet aan mee. Iedereen riep al in 2003 dat hoge boorden uit waren. Wij verkopen ze nog steeds. We verkopen meer en meer gekke shirts. Zo extreem als je maar wilt.’
Na 35 jaar verkocht Peter van Daalen zijn reclamebureau en begon met zijn vrouw Liesbeth ‘Dressed2Kill’. Eerst met een vestiging in Naarden Vesting, nu ook in Amsterdam. Dressed2Kill neemt de maat met pashemden. De hemden (vanaf 129 euro) worden gemaakt in Tsjechië. ‘Het voordeel is dat daar nog echte kleermakers zitten en dat ze een beetje Duits zijn, dat wil zeggen dat ze hun afspraken nakomen’, zegt Van Daalen. Hij mikt op twaalf zaken in Nederland, volgens een ‘friendshare’-formule, waarbij hij voor een klein deel zelf participeert. ‘Heerlijk, zo’n tweede carrière. Al dat gezeur over eerder stoppen. Vroeger gaf ik niets om kleding. Ik was zo’n type dat op zijn werk een non-descript pak droeg en in het weekend een ruime ribbroek. Nu ben ik een echt modefatje, kleed me helemaal volgens de laatste trend.’
Mijn vraag is of het echt zoveel uitmaakt dat F.G. van den Heuvel een eigen atelier heeft. Ik wist niet dat er twee hemden worden gemaakt waarbij de eerste echt gedragen en gewassen moest worden voordat het echte hemd wordt gemaakt.
